Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurumunun (BDDK) Bankacılık Hizmetlerinin Erişilebilirliğine Dair
Yönetmeliği Resmi Gazete'nin 18 Haziran 2016 tarih ve 29746 sayılı sayısında
yayımlandı.
Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayımlanan yönetmelik ile bankaların vermiş olduğu ATM, şube ve
internet bankacılığı hizmetlerinden engelli müşterilerinin sorunsuz bir şekilde
yararlanmalarını temin etmeye yönelik usul ve esaslar belirlendi. Yayımlanan yönetmeliğe göre bankalar
1 Ocak 2017 tarihinden itibaren hizmet verdiği engelli müşterileri için
erişilebilirlik standartlarına uygun hale gelecekler.
1 Ocak 2017 tarihinden
itibaren yürürlüğe girecek yönetmelik kapsamında bankalar; tabela, levha ve
uyarıların yeterli büyüklükte olmasını, arka planlarının üzerindeki yazılarla
zıt renklerden oluşmasını ve yeterli miktarda aydınlatılmasını sağlayacak.
Mümkün olan durumlarda renklendirmede yeşil ile kırmızı renklerin birlikte
kullanımından kaçınılacak, yazı ve işaretçilerde kabartma yer alacak. Bankacılık
hizmetlerine ilişkin sözleşmelerin, banka internet sayfalarından sesli
bilgilendirme ve işaret dili çevirisi yapılmış video biçimlerinde erişilebilir
olması sağlanacak.
Engellilik oranı yüzde 40 ve
üzerinde olduğuna ilişkin belgenin aslını veya banka tarafından onaylanacak
suretini müşterisi olduğu bankaya ibraz eden, ayırt etme gücüne sahip kişiler
engelli kabul edilecek. 70 ve üzeri yaştaki fiil ehliyetine sahip kişiler de
müşterisi olduğu bankaya herhangi bir bildirimde bulunmaksızın engellilere
tanınan haklardan faydalanabilecek. Bankalar, engelli müşterilerine sundukları,
kullanımı kolaylaştırıcı veya bilgilendirici hizmetler dolayısıyla ek ücret
talep edemeyecek.
Yönetmelik kapsamında ATM
cihazları üzerinden sunulan hizmetlerin erişilebilirliğine ilişkin genel
ilkeler de belirlendi. Buna göre, ATM ekranları ışık, karanlık gibi faktörler
neticesinde görüntünün kalitesinin düşmesini ve görünmez olmasını önleyecek
şekilde seçilecek.
ATM ve çevresinin yeterli
miktarda aydınlatılması, buna karşın ışığın ATM'yi kullanacak müşterinin gözünü
olumsuz etkilememesi sağlanacak. Para alma, para yatırma, kart ve fiş
yuvalarıyla kulaklık girişi, engelli müşterilerin kolaylıkla ve güvenli bir
şekilde erişebileceği, kullanabileceği biçimde tasarlanacak.
Engelli müşteriler, engel
durumuna ilişkin bilgi bankada mevcutsa, asgari olarak kendi hesaplarıyla
ilgili bakiye sorgulamak, para çekmek, para yatırmak, kredi kartı borcu
sorgulamak ve kredi kartı borcu ödemek için yurt içinde kurulu tüm ATM'leri
herhangi bir ek masraf ve ücrete tabi olmadan kullanacak. Mevcut ATM'lerde
onay, iptal, düzeltme ve 5 tuşlarında kabartma sembol bulunması durumunda,
ilgili maddedeki uyumluluk şartı aranmayacak.
Ortopedik engelli
müşterilerin kullanabilmeleri amacıyla, tekerlekli sandalyeyle ulaşmak ve geri
dönebilmek için ATM önünde yeterli manevra alanı bulunacak ve tekerlekli
sandalyeden ATM klavyesine erişebilmek için ATM yüksekliği uygun olacak. ATM,
tekerlekli sandalyenin kolaylıkla yanaşabilmesi için klavyenin altında yeterli
alan bulunacak şekilde konumlandırılacak. Bunun mümkün olmadığı durumlarda
ATM'ye yan yaklaşmak için makine önünde yeterli alan bulundurulacak. ATM önünde
basamak veya kot farkı varsa, ulaşım için uygun bir rampa veya başka bir düzenleme
oluşturulması sağlanacak.
Banka, engelli
müşterilerinin sayı, adres ve durumlarıyla diğer bankaların ortopedik engelli
müşterilerin kullanımına uygun ATM'lerinin konumlarını da dikkate alarak, ATM
hizmeti sunduğu yerleri bölgelere ayıracak. Her bir bölgedeki ATM cihazlarından
en az 1'inin ortopedik engelli müşterilerin kullanımına uygun olmasını temin
edecek. Banka, hizmet sunduğu her 100 ATM'den en az 2'sinin ortopedik engelli
müşterilerin kullanımına uygun olmasını sağlayacak.
Görme engelli müşterilerin
kullanımına uygun ATM'lerde; ekranda gösterilen uyarılar, yönergeler,
müşterinin girdilerine ilişkin istenilen onay, hata mesajları gibi bilgilerin
sağlanmasına yönelik sesli menü fonksiyonu bulunacak. Sesli menü hizmetinin
mahremiyeti sağlanacak. Bu hizmet kulaklık girişi veya telefon ahizesi gibi
bütünsel anlamda erişilebilir bir teknolojiyle sunulacak. İşlem öncesinde ya da
işlemin herhangi bir aşamasında engelliye ATM ekranını kapalı konuma getirme imkânı
verilecek.
Sesli menü kapsamında,
asgari olarak bakiye sorgulama, para çekme, para yatırma, kredi kartı borcu
sorgulama ve kredi kartı borcu ödeme işlemleri bulunacak. ATM'lerde sesli
menülerin gerektirdiği tuşlar üzerinde yer alan sembollerin kabartma olması ve
dokunulduğunda diğer tuşlardan ayırt edilebilmesi sağlanacak. Kulaklıkla sesli
menü hizmeti sunuluyorsa, kulaklığın takılmasıyla otomatik olarak sesli menü
başlayacak ve çıkarılmasıyla sonlanacak.
Banka şubelerindeki
hizmetlerden, engellilerin öncelikli bir şekilde yararlanabilmeleri sağlanacak.
Görme engelli müşteriler, bankacılık hizmetlerine ilişkin sözleşmelerle ilgili
bilgi edinme ve inceleme haklarını kullanmaları sonrasında sözleşmeye imza
atabilecekler. Bu kapsamda, kişinin talebi olmaksızın, engelli müşterilere
yönelik farklı bir uygulamaya gidilmeyecek. Banka, şube personelini işaret dili
öğrenmesi konusunda teşvik edecek. Şubede işaret dili bilen personelin
bulunmaması durumunda, müşteriye işaret dili ile anlaşmayı sağlamak üzere
uzaktan görüntülü destek sunulacak.
POS cihazlarının tuşları,
boyutları ve aralarındaki mesafe itibarıyla birbirine karıştırılmayacak şekilde
konumlandırılacak. Cihazın üzerindeki tuşlardan bazılarında görme engelli
müşterilerin kullanımını kolaylaştırmak üzere kabartma benzeri işaretler
kullanılacak. Tuşların engelli müşterilere zorluk çıkarmayacak şekilde en az
fiziksel hareket ve güç gerektirir nitelikte olması sağlanacak. POS ekranları;
ışık, karanlık gibi faktörler neticesinde görüntünün kalitesinin düşmesini ve
görünmez olmasını önleyecek şekilde seçilecek.
Görme engelli müşteriler için
internet bankacılığı ve mobil bankacılık uygulamalarının erişilebilirlik
standartlarıyla uyumlu olması sağlanacak. Kısa mesaj ile gönderilen tek
kullanımlık şifrelerin, gerekli güvenlik sağlanarak, ekran okuyucu program ile
uyumlu olması temin edilecek. Çağrı merkezleri üzerinden sunulan hizmetlerde
parola alma, değiştirme gibi işlemler çağrı merkezi haricinde bir metotla da
müşteriye sunulacak. Çağrı merkezi hizmeti sunan bankalar, işitme engelli
müşterilerinin yardım alabilecekleri ve kayıp veya çalıntı kart bildirimi
yapabilecekleri internet üzerinden güvenli bir çevrimiçi yazışma kanalı veya
görüntülü uzaktan tercüman hizmeti sunacak.
Sözün özü olarak, bu yönetmelik ile yapılacak olan düzenlemeler ile uygulamaların ne derece sağlıklı olacağı ve uygulanacağını izleyerek zamanla göreceğiz…
Yorumlar
Yorum Gönder