Oy Kullanmaya Engel Çıkartan Çok

 

Sözün Özü adlı bu köşede yazmaya başladığımda ilk yazım 09.04.2015 tarihinde “Oy Kullanmaya Engel Çok” başlığıyla seçimler hakkında olmuştu…

Bu ilk yazımın dışında da 11.06.2015 tarihinde “Yeter Artık Demokrasiyi Engellemeyin”, 01.07.2015 tarihinde “Sandıktaki Ayıp İnsan Hakları Ayıbıdır” ve 28.07.2016 tarihinde “Bu Ayıp Da YSK’ya Yeter!” başlıklarıyla ülkemizde yapılan Milletvekili Genel Seçimi, Mahalli İdareler Genel Seçimi, Anayasa Değişikliği Halkoylaması gibi seçimlerle ilgili yazılarım olmuştu…

Yazmış olduğum Milletvekili Genel Seçimi, Mahalli İdareler Genel Seçimi, Anayasa Değişikliği Halkoylaması gibi seçimler hakkında ki yazılarımda engelli seçmenlerin oy kullanma yerlerinin erişilebilirliğiyle ilgili yaşamış olduğu sorunlara ve sıkıntılara değinmiştim…

Yıllardır bu ülkede yapılan her seçim dönemi yaklaştığında engelliler büyük bir tedirginlik ve stres yaşamaya başlar…

Şimdi önümüzde 16 Nisan 2017 tarihinde yapılacak olan Anayasa Değişikliği Halkoylaması var… Tarih yaklaştıkça engelli vatandaşların tedirginliği artmaya başladı. Kendi çevremde bu tedirginliği ve stresi yaşayan onlarca engelli arkadaşım bulunuyor… Sadece kendi bildiğim çevremdeki engelliler değil bu ülkede yaşayan binlerce engelli insanda bu stresi yaşıyor…

Strese giren engellilerin geneli de “Yine vatandaşlık görevimizi yapmaya gideceğiz ve sandıklara erişmede sorun yaşayacağız. Eşimizin, çocuklarımızın, ailemizin yanında torba gibi, çuval gibi kucaklarda, sırtlarda taşınacağız. Onurumuz incinecek ve gururumuz kırılarak eve döneceğiz” ya da “Yine bir başkasının yanında oyumuzu kullanmak zorunda kalacağız. Gizli olması gereken oy kullanma hakkımızı yerini getiremeyeceğiz” diye düşüncelere kapılırlar. Kapıldıkları bu düşüncelerinde hiç de haksız sayılmazlar…

Her seçim dönemi yaklaştığında engellilerle ilgili derneklerden ve konfederasyonlardan bu konuyla ilgili açıklamalar yapılır. Bu konuyla ilgili Engelliler Konfederasyonu Başkanı Avukat Turhan İçli ile engelli vatandaşlardan oluşan bir grup, 16 Nisan’da yapılacak olan anayasa değişikliğinin oylanacağı referandumda gizli ve güvenli oy hakkı, sandıklara erişebilirlik gibi sorunlara ilişkin olarak Yüksek Seçim Kurulu (YSK) binası önünde bir basın açıklaması yaptı.

Yapılan basın açıklamasında Engelliler Konfederasyonu Başkanı Avukat Turhan İçli, engelli vatandaşların seçimlerde gizli ve güvenli oy kullanma, refakatçi ile oy kullanma, engelli vatandaşların sandıklara erişimi gibi sorunların olduğuna dikkat çekti. Türkiye’de yaklaşık 10 milyon engelli yurttaş yaşadığına ve bu 10 milyon yurttaşın 7 buçuk milyonunun oy kullanma hakkına sahip olduğunun altını çizen İçli, “Türkiye’deki seçmen sayısına orantıladığımız zaman yaklaşık büyün seçmenlerin yüzde 12’si engeli seçmen. Bu yüzde 12’nin iradesinin bozulmadan, sakatlanmadan sandığa yansıması son derece önemli. Eğer bu irade sakatlanarak sandığa yansıyorsa bu seçimlere gölge düştüğü anlamına gelmekte, seçim sonuçlarını şaibeli hale getirmektedir. Türkiye’de ne yazık ki hem seçim alanlarına erişim bakımından hem bağımsız ve gizli oy kullanma hakkının sağlanması bakımından son derece elverişsiz ve kötü bir durumdayız” diye konuştu.

Seçim alanlarının oy kullanacak engelli bireyler için elverişsiz olduğuna da değinen Turhan İçli, “Birleşmiş Milletlerin (BM) 298 sayılı Yasa’nın 74’üncü maddesi gizli serbest oy kullanılması için gereken önlemlerden söz ederken, engellilerin gizli ve serbest oy kullanma hakkını kullanması için gereken önlemlerin alınacağını belirtmektedir. Ama bu önlemler alınabilmekte midir ona bir bakmamız gerekiyor. Birincisi erişilebilirlik açısından bakarsak olaya, Türkiye’de 55 bin seçim alanı var. 55 bin sandık alanının Yüksek Seçim Kurulunun verdiği bilgiye göre 46 bini incelenmiş; bu incelenen sandık alanlarının, binaların engellilerin erişimine uygun olmadığı tespit edilmiş. Bu YSK’nın bize verdiği bilgi. 19 bin seçim alanı, yani okul engellilerin erişimine uygun olmadığına göre, 9 bini de incelenmediğine göre 28 bin seçim alanı ya elverişsiz ya da elverişli olup olmadığı bilinmiyor demektir. Bu toplam seçim alanlarının yarısı, hatta fazlası sırf bu nedenle pek çok engelli seçmenin oy kullanma hakkı tehlikeye düşürülmüş oluyor” dedi.

Yüz binlerce görme engellinin oylarını başkaları aracılıyla kullanmakta olduğunu ve pek çok engelli vatandaş için gizli ve bağımsız oy hakkının uygulanmadığını, bunun da önündeki en büyük engelin mevcut mevzuat olduğunu ifade eden İçli, gizli oy hakkını güvence altına alabilecek değişik yöntemler olduğunu belirtti. Konuşmasının devamında Milli Eğitim Bakanlığına da çağrıda bulunan İçli, Bakanlığın okulları engellilerin erişimine uygun hale getirmeleri yönünde gerekli adımları atmalarını talep ederek, “Bu sadece önümüzdeki 16 Nisan’da yapılacak referandum için ve sonrasındaki seçimler için değil, aynı zamanda eğitim hakkının kullanılması için de gerekli bir şeydir. Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’ne göre bütün mekanların erişime uygun hale getirilmesi gerekiyor. Diğer mevzuatlarımız da bunu destekliyor ve şu anda 28 bin sandık alanının, binasının, okulunun erişime uygun olmaması, Milli Eğitim Bakanlığının bu yasaları çiğnediği anlamına geliyor. Milli Eğitim Bakanlığı derhal bu önlemleri hızlıca almalıdır. Uzun vade de uygun hale getirmelidir” dedi.

Engelliler Konfederasyonu Başkanı Avukat Turhan İçli’nin yaptığı basın açıklamasının üzerinden bir buçuk ay geçti. Bu konuda YSK’nın herhangi bir adım attığını duymadım. Daha önceki yıllarda yapılan seçimlerde de olduğu gibi biz söylüyoruz biz işitiyoruz ne hikmetse YSK bir türlü engelli seçmenlerin yaşadığı sorunları ne görüyor, ne işitiyor ne de biran önce çözüm üretmek amacıyla adım atıyor… Aksine sorunlar yaşanmıyormuş ya da sorunlar giderilmiş ve çözüme kavuşturulmuş gibi her seçimde olduğu gibi bu defada “Oy Kullanmaya Engelimiz Yok” diye yazılı ve görsel açıklamalarda bulundu.

Sözün özü olarak, her ne kadar YSK, “Oy Kullanmaya Engelimiz Yok” şeklinde yazılı ve görsel açıklamalarda bulunsa da bedensel engelliler ile görme engelliler için “Oy Kullanmaya Engel Çok” diyorum… Türkiye genelinde kimi yaşlı ve engelli vatandaşların birçoğu kucaklarda taşınarak onurlarının incinmesini ve gururlarının kırılmasını göze alarak, kimi yerlerde tozun toprağın içerisinde sürünüp basamakları çıkarak, kimisi de sedyelerde taşınarak sandık başına gitmeye çalışarak demokratik haklarını yerine getirmeye çalışacaklar… Bunun dışında Engelliler Konfederasyonu Başkanı Avukat Turhan İçli’nin açıkladığı gibi görme engelli vatandaşlarda gizli ve güvenli oy kullanamayacaklar… YSK tarafından her seçim döneminde bu sorunların yaşandığını bile bile engellilerle alay edercesine ya da dalga geçercesine “Oy Kullanmaya Engelimiz Yok” denilmesine ise bir anlam veremiyoruz… Sizce de öyle değil mi?